De dood en het leven

We waren bijna aan het einde van “The Journey”. Er moest nog één vraag gesteld worden, namelijk ‘Hoe voelt het over … ?’

Tijdens deze coachingsessie was mijn zienswijze op mezelf en het leven veranderd. En daarmee dus ook hoe ik in het vervolg zou reageren en hoe mijn toekomst zich zou ontvouwen.
Dus vroeg ze: ‘Hoe voelt het morgen voor je?’

Ik gaf haar antwoord.

‘Hoe is het overmorgen?’ ging ze door. ‘En volgende week, … volgende maand, … over een half jaar, … volgend jaar, … over vijf jaar, … over tien jaar?’ Ze ging het hele rijtje af.

Andere keren werd ik me niet zoveel verandering gewaar, maar dit keer was het anders.

Bij de vraag ‘Hoe is het over tien jaar?’ voelde ik me ineens stukken lichter. Alsof mijn lichaam bijna transparant was geworden.

‘Wat wil dit zeggen?’ vroeg ze stimulerend om verder te kijken.

Ietwat in paniek ging ik verder: ‘Het lijkt wel of ik dood ben. Ik zie mijn familie verdriet hebben. Maar ik begrijp het niet. Ik voel me springlevend!’

De lichte paniek veranderde in opgetogenheid en daarna in machteloosheid.

‘Ik voel me geweldig en dat probeer ik ook aan mijn familie te communiceren, maar het lijkt wel alsof ik ze niet kan bereiken.’

The journey by Brandon Bays

Bovenstaande gesprek vond plaats in 2013. Mijn eerste en enige nichtje was nog geen jaar oud. Haar negende verjaardag in 2021 zou ik zo te merken niet halen. Het enige wat ik kon doen was er in ieder geval voor haar zijn in de jaren die we nog samen hadden. (Hetzelfde gold voor haar broertje die een paar jaar later werd geboren.)

Wat ik in die tijd nog niet wist was dat je naast fysiek sterven ook een ego-dood kunt ondergaan. Sommige noemen het ook wel de Donkere nacht van de ziel.

Begin 2020 voelde ik dat ik een periode tegemoet zou gaan waarin ik als een feniks zou herrijzen uit haar as zonder te voorzien dat ik daarvoor eerst zou moeten “branden” en sterven.

Kort daarna belandde ik dan ook in een eenzame en duistere periode waarbij ik alles waarvan ik dacht dat het me zekerheid gaf, zoals werk, vrienden, gezondheid en familie, moest loslaten.

De voorspelling was uitgekomen, alleen anders dan verwacht.

Artist unknown

Een ego-dood is een pittig proces, het voelt als een burn-out of depressie, maar is uiteindelijk een groot cadeau.

Zoals een kunstenaar die een beeld uithouwt, ga je wegkappen wie je niet bent. Beetje bij beetje laat je de illusie van individualiteit los en ga je ervaren dat je verbonden bent met alles wat bestaat.

Je krijgt meer begrip voor je eigen emoties, gevoelens en behoeften en daarmee ook meer empathie voor anderen.

Je wordt steeds minder geleefd door de buitenwereld, doordat je steeds meer je innerlijke leiding volgt.

Je gaat beseffen dat het beeld dat je uithouwt al in je materiaal zit. Dat alles al aanwezig is en min of meer vastligt. Zoals ook al bleek uit bovenstaand verhaal. Alles wat moet gebeuren gebeurt toch wel, ongeacht hoe hard je het probeert te sturen en te controleren.

Als gevolg komt er een zekere acceptatie en overgave. Er hoeft nergens meer voor “gevochten” te worden. Elke ervaring wordt welkom. Er ontstaat een volledige acceptatie van het leven. Niets uitgezonderd. Het wordt een vol-ledig leven.

Leven van prana: meer dan niet eten en drinken

Vandaag is het 4 jaar geleden dat ik thuiskwam na 8 dagen prana retreat. Tijdens zo’n retreat maak je de overgang van een lichaam dat leeft van voedsel naar een lichaam dat leeft van prana (=levensenergie die zich overal in en om ons heen bevindt).

Dit wil zeggen dat je nog wel kunt eten en drinken, maar dat je het niet meer nodig hebt om te overleven.

Ik dacht dat leven van prana te maken had met wel of niet consumeren, maar het bleek om zoveel meer te gaan.

De beslissing om me met prana te gaan voeden heeft mijn leven dan ook flink overhoop gegooid.

Omdat ik bijvoorbeeld nog maar zelden iets consumeerde begon ik de onvrede in mijn lichaam te voelen die ik voorheen altijd had weggegeten. Ik merkte dat ik vaak boos op mensen was. En dat ik dan het liefste iets in mijn mond stopte om te voorkomen dat ik iets zei dat de ander zou kunnen emotioneren. Heel mijn leven bleek ingericht te zijn om maar niemand voor het hoofd te stoten en om andermans goedkeuring te krijgen in de hoop niet afgewezen te worden of zelfs verlaten.

Vooral toen corona enkele maanden later zijn intreden deed en ik de druk voelde om op een bepaalde manier te moeten denken en handelen, werd het me allemaal te veel. Ik kon er niet langer voor de ander zijn of zwijgen voor de lieve vrede ten koste van mijzelf.

Photographer unknown

Met veel verdriet, schaamte en schuld trok ik me terug uit de buitenwereld. Ik moest er nu voor mezelf zijn.

Dit leverde veel onbegrip op. Sommige mensen voelde zich afgewezen nu ik er niet meer voor hen was.

Ik probeerde mijn redenen te communiceren, maar het leek wel alsof ik vanaf de ene radiozender uitzond en zij een andere radiozender ontvingen: er was zoveel veranderd dat we elkaars “taal” niet meer spraken.

Leven van prana heeft ervoor gezorgd dat ik niet alles meer “slik”. Onecht zijn, een masker opzetten, emoties en gevoelens negeren wordt steeds moeilijker. Alles wil gevoeld worden. Hierdoor werd het me duidelijk dat het niet zozeer de ander was die mij afwees of in de steek liet, maar dat ik dit altijd zelf had gedaan. Nu werd het tijd ik mijn eigen behoeftes en verlangen ging horen en zien. Dat ik grenzen ging aangeven. Dat ik me ging openen voor alles wat voor mij bedoeld is. En dat ik mocht vertrouwen op wat ik al ruim een decennia geloofde, namelijk dat er veel meer mogelijk is dan dat wij denken. Want als leven van prana mogelijk is, wat is er dan nog meer mogelijk!?

Wegrennen! Of vertragen?

‘Auw, oei, ah’. Ik loop op blote voeten door de bossen en het lijkt wel of elk takje, steentje en dennenappel door mijn voetzolen wordt opgemerkt. Erg aangenaam is het niet.

‘Hoe is het toch mogelijk dat men in sommige culturen achter wild aan kan hollen of weg kan rennen zonder enige bescherming aan de voeten, terwijl ik bij bijna elke stap mijn voet wil wegtrekken?’ vraag ik me af.

Als ik mijn tempo verlaag krijg ik het antwoord…

‘Doe iets aan je voeten’, riep mijn moeder altijd als ik als kind weer eens op sokken of blote voeten door het huis liep.

Op deze manier hoopte zij vuile sokken en bezeerde voeten te voorkomen en leerde ik dat op schoeisel lopen beter en veiliger was.

Op sokken of blote voeten lopen beschouwt mijn brein sindsdien dan ook als onaangenaam en bedreigend, waardoor de amygdala in mijn hersenen telkens alarm slaat als ik een onbekende gewaarwording ervaar aan mijn voeten. En dat is tot nu toe dus bij bijna elke stap.

Zodra ik echter vertraag, merk ik dat wat voorheen onaangenaam en soms zelfs pijnlijk was, slecht een sensatie wordt. Een ervaring zonder goed of fout; niet aangenaam maar ook niet onaangenaam. Het gevoel is er gewoon. Ik neem het waar, maar ik hoef er niets mee.

Langzaam leert mijn brein dat het voelen van takjes, steentjes, boomvruchten en dergelijke niet gelijk is aan gevaar.

Als ik in de weken daarna weer ga wandelen, lukt het me zelfs om het tempo met kleine beetjes op te voeren.

Er is niets aan de situatie veranderd. Ik ben alleen hetgeen dat ik vreesde onder ogen gekomen in plaats van ervan “weggerend”. Mijn brein associeert hetgeen waar ik overheen loop steeds minder vaak met gevaarlijk, pijnlijk of onwenselijk. Mijn intern alarmsysteem blijft steeds vaker stil.

En terwijl ik me dit gewaar word, bedenk ik me waar we als mensheid allemaal voor weglopen of tegen vechten. We betitelen zoveel dingen als ongewenst of alarmerend. Maar wat zou er gebeuren als we niet langer zouden vluchten of vechten? Als we daarvoor in plaats zouden vertragen en onderzoeken. Dan zouden we ontdekken dat hetgeen waar we bang voor zijn eigenlijk wel meevalt, en dat het leven zich altijd volkomen perfect ontvouwt.

Wat is er goed aan verdriet?

De afgelopen jaren zijn een periode geweest van afscheid nemen. Afscheid van mensen, van verlangens, van overtuigingen, van zekerheden en steun. De emoties die hiermee gepaard gingen waren over het algemeen niet de meest aangename. Het liefst wilde ik er zo snel mogelijk vanaf. Toch ben ik ervan overtuigd dat alles, elk moment en elk gevoel, goed is zoals het is.

‘Maar wat is er goed aan verdriet?’ vroeg ik me af toen ik weer eens aan het rouwen was. Het antwoord kreeg ik enkele uren later via een film die ik aan het kijken was. Hierin zei een van de hoofdpersonen: ‘Verdriet is God spade. Het maakt de grond klaar.’ Met andere woorden, het opent je voor nieuwe mogelijkheden, zodat je kunt ontdekken wie je werkelijk bent.

Artist unknown

In de meeste gevallen identificeren we ons met onze emotionele pijn en het verhaal dat we onszelf vertellen over wat het veroorzaakt heeft. We voelen ons incompleet, gebroken en in het donker.

In werkelijkheid zijn we niet ons lichaam, onze gedachten en onze gevoelens, maar het bewustzijn die dit allemaal waarneemt. Dit bewustzijn is altijd heel, licht en liefdevol, en kan niet incompleet of gebroken raken.

‘Maar ik voel het toch!?’ bleef ik aandringen.

'Ja, dat klopt,’ reageerde een innerlijke stem. ‘En het ego vindt dit heerlijk. Als een wortel houdt het je voor dat het mogelijk is om voor altijd van deze innerlijke pijn verlost te worden, zolang je maar opzoek gaat naar de oorzaak en een oplossing.’

‘Wat is de functie van de wortel die me wordt voorgehouden?’ was mijn volgende vraag.

‘Op deze manier houdt het ego je bezig’ was het antwoord. ‘Je blijft onrustig zoeken en ontdekt nooit de waarheid. Namelijk dat je niet kunt ontsnappen aan verdriet, want dat hoort nu eenmaal bij het leven. Maar telkens als je de truc van het ego doorziet, stopt de identificatie en kijk je automatisch vanuit bewustzijn. Dan ervaar je je leven zoals het werkelijk is; heel, licht en liefdevol.’

"Beter" worden

‘Wooow’, reageerde mijn twee jaar oudere buurjongen. ‘Als jij na de zomer naar de eerste gaat, kom je bij juffrouw Rosemarie in de klas. En die is héél erg streng!’
Niet wetende wat voor ondeugd mijn buurjongen was, ging ik er vanuit dat mijn toekomstige docente daadwerkelijk snel strafte.

Vanaf dat moment zag ik er dan ook ontzettend tegenop om naar de basisschool te gaan. Slapeloze nachten had ik ervan.

Toen de lessen eenmaal begonnen, was ik zo bang iets fout te doen dat ik helemaal verkrampte.

Drie maanden later riep juffrouw Rosemarie me bij haar en vroeg me waarom.

‘Ik moet nog wennen’ was mijn antwoord.

‘Na drie maanden?!’ reageerde ze stomverbaasd.

Hoewel het haar bedoeling was om me tegemoet te komen, vatte ik, het kleine meisje van toen, het op als een bevestiging dat ik “fout” was en nog niet goed genoeg presteerde. Vanaf dat moment moest het altijd “beter”. Ik begon mezelf te bekritiseren en te straffen in de hoop op deze manier de oordelen en sancties van anderen te kunnen voorkomen.

Maar “beter” ligt altijd in de toekomst realiseerde ik me later. En mocht je het ooit bereiken, dan is er altijd weer een “beter” verderop in de toekomst. “Beter” haalt je wat dat betreft altijd weg uit het hier-en-nu. En omdat je in het huidige moment nooit goed genoeg bent, ervaar je constant het gevoel van falen. Kortom, het is een vruchtbare grond voor zelfhaat.

Aangezien “beter” en “perfectie” nooit te bereiken zijn, vraagt het om acceptatie van het hier-en-nu, en om zo nodig te rouwen over wat er (nog) niet is.

Misschien denk je dat accepteren gelijk staat aan stoppen met groeien. Maar dat is niet zo, want in elk moment blijf je nieuwe ervaringen opdoen en jezelf ontwikkelen.

Het mooie van het hier-en-nu accepteren is dat je niet meer hoeft te vluchten van wat er in het huidige moment is. En dat je ook niet meer hoeft te rennen naar, of te vechten voor, iets in de toekomst. Ineens is er rust en vrede. Je zakt van je hoofd in je lichaam. Er komt ruimte voor inspiratie en bezieling. En die zorgen er uiteindelijk voor dat niets hetzelfde blijft maar dat verandering altijd gaande is.

Kiezen voor het leven in plaats van voor het licht

Afhankelijk van wie ik raadpleeg, voorspelt men een toekomst vol duisternis en geweld óf een toekomst vol licht en liefde.

Gek is dit niet. Hoe meer licht, hoe meer schaduw er ontstaat.

Het is nu de kunst om in het middel te blijven zonder een voorkeur voor de een of de ander. Want kiezen voor balans, is kiezen voor het leven. Een leven dat nu eenmaal uit tegenpolen bestaat.

Artist unknown

Wat als je niet kunt falen...?

"Wat zou je doen als je wist dat je niet kan falen?" vraagt mijn theelabeltje.

- Dan zou ik meer liefhebben. Onvoorwaardelijk; zonder bang te zijn mijn neus te stoten, niets terug te krijgen omdat ik het zogenaamd niet waard zou zijn. Dan zou ik simpelweg liefhebben omdat het zo heerlijk is om van iets of iemand te houden. 

- Dan zou ik meer liefde en al het goede in dit universum toelaten. Ik zou me nog meer openen en nog meer in overgave gaan voor alles wat zich aandient. Ik zou mijn oordeel en controle loslaten, want wie ben ik met mijn beperkte brein om te beslissen wat goed is en wat niet.

- Dan zou ik vertrouwen op een groter WETEN. Op de Bron die zich heeft opgedeeld, zodat het zichzelf kan ervaren via ieder van ons.

Ik zou vertrouwen dat ieder hier-en-nu-moment goed is, en dat alles gebeurt in ons voordeel.

- Dan zou ik mijn boosheid niet meer gebruiken om mezelf te beschermen tegen iets of iemand die me uitnodigt in mezelf te geloven, mezelf waardevol te achten en mezelf lief te hebben, enkel en alleen omdat dit nieuw, onwennig en spannend is.

- Dan zou ik alles en iedereen binnenlaten, wetende dat het (een deel van) Bron is die me helpt herinneren wie ik werkelijk ben.

Dan voel ik me dankbaarheid, buig ik mijn hoofd en ervaar ik dat ik liefde BEN.