Het proces: van visie naar eindresultaat

Momenteel werk ik aan twee nieuwe schilderijen. Minimaal één daarvan moet binnen nu en anderhalve maand af zijn zodat het nog mee kan naar een kunstbeurs in Keulen. Ondertussen heb ik een schets klaarliggen voor een volgend schilderij, maar behalve ongeduld om te beginnen, voel ik tevens angst en de wens om het uit te stellen, want wat nou als het schilderen dit keer niet lukt…?

Wat dat betreft is elk schilderij als een nieuw doel in het leven. Je hebt een verlangen of idee, je visualiseert het eindresultaat, je wordt enthousiast, maar zodra je gaat plannen zie je ineens allemaal beren op je weg. Afhankelijk van je (zelf)vertrouwen en doorzettingsvermogen begin je er toch aan, stel je het uit of zie je er van af.

Voordat ik aan een schilderij begin geef ik mezelf daarom altijd eerst toestemming om fouten te maken en het helemaal te laten mislukken, want als ik vind dat het in één keer perfect moet zijn, komt er niet veel meer uit mijn handen. Zelfs als ik alles tot in detail uitdenk en ik alle benodigde vaardigheden heb, moet ik er rekening mee houden dat alles anders loopt dan gedacht.

Elk nieuw schilderij, doel, en zelfs leven, kunnen we het beste benaderen als een experiment. We hebben een eindresultaat voor ogen en we hebben een idee van hoe we daar gaan komen, maar verder kunnen we beter loslaten hoe, wanneer, en of we er komen. Elke ‘fout’ of ‘omleiding’ betekent alleen maar dat we weer een leerervaring rijker zijn.

Weten welke richting je op wilt, terwijl je de details loslaat en jezelf toestemming geeft om fouten te maken, levert een ontspannen houding op en maakt je tevens nieuwsgierig naar het creatieproces. Wat gebeurt er als ik dit doe? Wat gaat er goed, waar gaat het fout en hoe los ik dat op? Wanneer kan ik beter een andere richting inslaan en wanneer is het verstandig om te stoppen? 

Zodra enthousiasme, nieuwsgierigheid en passie verandert in ergernis of wanhoop wordt het tijd om iets te veranderen. Dat kan iets kleins zijn, zoals je gedachten aanpassen door je creatieproces van een andere kant te bekijken. Of iets groots en radicaals, zoals helemaal stoppen en opnieuw beginnen. 

Doorploeteren als er helemaal geen liefde, enthousiasme of nieuwsgierigheid meer is, heeft weinig zin. Want een einddoel behalen zonder dat er enige positieve emotie bij komt kijken kan nooit je werkelijke doel zijn. Dat is als een huwelijk waarbij je eindelijk de partner van je dromen hebt gestrikt, terwijl de liefde allang over is.

The Projection - Cameron Gray

Maar je moet toch vechten voor je doelen? En een kunstenaar moet toch lijden voor zijn kunst? ‘No pain no gain.’ Toch!? 

Het proces van vormgeven is inderdaad niet altijd makkelijk, dat is waar. Je zult voor je eigen visie moeten gaan staan, zelfs als niemand die met je deelt. Je zult offers moeten brengen en je kunt pijnlijk afgaan. Maar doorploeteren brengt frustratie, wanhoop, boosheid en beperkingen met zich mee. Terwijl je ondertussen, zelfs als het eindresultaat anders uitpakt, had kunnen werken aan hetgeen dat je inzicht, groei, zelfvertrouwen, vreugde, trots en vervulling geeft…