Ongeluk, de weg naar geluk

Nadat een deelnemer het schilderij Een glimp van je ziel had doorgegeven schreef hij mij: “ (…) Naar geluk blijf ik nog wel zoeken, ofschoon geluk naar mijn idee, niet alleen beperkt blijft tot een gevoel, zoals je schrijft. Volgens mij is geluk meer dan alleen gevoel en dus meer dan wat chemie – endorfine - in de hersenen. Want anders zou het tegenovergestelde, ‘ongeluk’ wellicht ook alleen maar een gevoel zijn. Ziekte, oorlog, hongersnood en veel ander, al dan niet van buitenkomend onheil, maken dat niet aannemelijk. (…).”

Geluk is dus iets wat je overkomt volgens hem. Zijn redenering klinkt logisch, maar toch vraag ik me af of dit helemaal juist is. Het tegenovergestelde van geluk lijkt mij namelijk niet ‘ongeluk’, maar ‘dualiteit’. Op het moment dat je geluk ervaart voel je je tenslotte één met alles om je heen, terwijl we ongeluk beschrijven als iets dat niet wenselijk is, waardoor we er dus mee in tweestrijd zijn.

Staying alive - Bianca van Baast

Dualiteit begint met het denken in goed en slecht. Doordat we vinden dat iets anders zou moeten zijn, creëren we afstand tussen onszelf en het andere. Hierdoor ontstaat er spanning en die blijft bestaan totdat we de situatie erkennen en accepteren zoals die is. Dan verandert het gespannen gevoel in opluchting, flow en eenheid, en krijgt het ongewenste ruimte om te veranderen.

Dualiteit is dus een toestand van ZIJN waarin we maar beter kunnen berusten, zelfs als het zó onaangenaam is dat we liever willen reageren. Neem bijvoorbeeld het gevoel van machteloosheid. Wie zich machteloos voelt wil dit voorkomen met een weerwoord, geweld, wapens of zelfs oorlog. Maar wie in machteloosheid berust, zoals Nelson Mandela tijdens zijn gevangenisschap, zal ontdekken dat er macht, kracht en vrijheid zit in elke beperking.

Howick Nelson Mandela sculpture - Marco Cianfanelli in collaboration with Jeromy Rose

In zijn boek ‘De ontknooping’ schrijft fysicus Marinus Knoope dat elke negatieve emotie een gezonde prikkel is die juist die kracht bevat die je op dat moment nodig hebt. Met andere woorden, dat wat we zo hard proberen te ontwijken bevat juist de oplossing die we zoeken.

Net als honger en vermoeidheid zijn ziekte en een abnormaal lichaamsgewicht dus een signaal van het lichaam om er naar te luisteren in plaats van het te bestrijden of te onderdrukken. Doordat de natuur, inclusief ons lichaam, altijd kiest voor balans zou een vetlaag weleens net dat extra beschermlaagje kunnen zijn dat je lichaam op dit moment nodig heeft. Ga je daar tegenin, door meer stress en (in)spanning toe te voegen, dan bevestig je het lichaam alleen maar dat het die extra laag nodig heeft.

Het leven hoeft geen strijd te zijn ontdekte Anita Moorjani tijdens een bijna-dood-ervaring. In haar autobiografie ‘Ik moest doodgaan om mezelf te genezen’ beschrijft ze hoe dit inzicht haar hielp om in korte tijd volledig te genezen van een terminale kanker.

Betekend dit nu dat we dualiteit uit de weg moeten gaan, of zelfs moeten bestrijden? Nee, absoluut niet. Ten eerste brengt dit je nog meer in duel en ten tweede roept dualiteit verlangens op waar je juist erg veel aan hebt. Oorlog vergroot tenslotte ons verlangen naar vrede. En een ziek lichaam versterkt de wens naar gezondheid. Uiteindelijk stimuleert elk ‘ongeluk’ ons om een weg te vinden naar geluk...